Reasumpcje i limitacje Trybunału Koronnego w latach 1660–1700

Leszek A. Wierzbicki

Streszczenie w języku polskim


Okres od zakończenia drugiej wojny północnej do wybuchu wielkiej wojny północnej charakteryzował się stabilnością w funkcjonowaniu Trybunału Koronnego. W tym czasie tylko trzykrotnie nie doszło do reasumpcji Trybunału, co było spowodowane bezkrólewiami. Prace Trybunału nie zostały wznowione w kadencjach: 1668–1669, 1674–1675 i 1696–1697. W tym samym okresie kilkakrotnie opóźniono rozpoczęcie sądów trybunalskich. W oczekiwaniu na zakończenie sejmów koronacyjnych opóźniła się reasumpcja w kadencjach: 1669–1670, 1675–1676 i 1697–1698, a z powodu zawiązania konfederacji gołąbskiej w kadencji 1672–1673 reasumpcja Trybunału nastąpiła na początku 1673 r. Pomiędzy rokiem 1660 a 1700 trzykrotnie doszło do wcześniejszego zakończenia posiedzeń Trybunału. Taka sytuacja miała miejsce w kadencjach: 1667–1668, 1673–1674 i 1695–1696, co było spowodowane abdykacją Jana Kazimierza i śmiercią pierwszych „królów rodaków”. Ponadto czterokrotnie przerywano prace Trybunału z powodu zwołania pospolitego ruszenia. Takie limitacje miały miejsce w kadencjach: 1667–1668, 1669–1670, 1670–1671 i 1671–1672.


Słowa kluczowe


reasumpcja, limitacja, Trybunał Koronny, Lublin, Piotrków Trybunalski

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Źródła rękopiśmienne

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie:

Archiwum Publiczne Potockich, rkps 162, t. 2, 163a, t. 1.

Archiwum Zamoyskich, rkps 471, 1433, 1513.

Libri Legationum, rkps 25.

Archiwum Narodowe w Krakowie, Archiwum Rodziny Pinoccich, rkps 372.

Archiwum Państwowe w Lublinie, Trybunał Koronny Lubelski, rkps 14.

Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Rodziny Bartoszewiczów, rkps 503.

Biblioteka Kórnicka Polskiej Akademii Nauk w Kórniku, rkps 1071.

Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, rkps 1070.

Biblioteka Publiczna im. Raczyńskich w Poznaniu, rkps 375.

Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, rkps 47.

Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, rkps 247, 408.

Rossijskaja Nacjonalnaja Biblioteka w Sankt Petersburgu, fond 971, autograf 311.

Źródła drukowane

Akta sejmikowe województwa krakowskiego, t. 3: 1661–1673, wyd. A. Przyboś, Wrocław–Kraków 1959.

Chrapowicki J.A., Diariusz, cz. 3: Lata 1669–1673, oprac. L.A. Wierzbicki, Warszawa 2009.

Diariusz kołowania i konfederacji pod Gołębiem i Lublinem w 1672 roku wraz z aktem konfederacji, oprac. A. Przyboś, K. Przyboś, Wrocław 1972.

Diariusz sejmu abdykacyjnego Jana Kazimierza 1668, wyd. M. Matwijów, „Ze Skarbca Kultury” 1989, 48.

Diariusz seymu warszawskiego w roku 1673 t.z. „Pacificationis”, wyd. F. Kluczycki, Kraków 1881.

Kochowski W., Roczniki Polski. Klimakter czwarty (1669–1673), oprac. L.A. Wierzbicki, Warszawa 2011.

Materiały do dziejów wojny polsko-tureckiej 1672–1676, wyd. J. Woliński, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1966, 12, 2.

Niesiecki K., Herbarz polski, t. 1, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839–1846.

Volumina constitutionum, t. 2, vol. 1: 1550–1585, wyd. S. Grodziski, I. Dwornicka, W. Uruszczak, Warszawa 2005.

Volumina legum, t. 5, wyd. J. Ohryzko, Petersburg 1860.

Opracowania

Abramski A., Sądownictwo podczas konfederacji w Polsce (1672–1793), Katowice 1986.

Bednaruk W., Trybunał Koronny. Szlachecki sąd najwyższy w latach 1578–1794, Lublin 2008.

Maisel W., Trybunał Koronny w świetle laudów sejmikowych i konstytucji sejmowych, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1982, 34, 2.

Nagielski M., Sejmiki deputackie wobec sprawy Jerzego Sebastiana Lubomirskiego we wrześniu 1665 roku, w: Po unii – sejmiki szlacheckie w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku, red. H. Lulewicz, M. Wagner, Siedlce 2013.

Ochmann-Staniszewska S., Marszałkowie Trybunału Koronnego w latach 1579–1792, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2010, 62, 2.

Palkij H., Pstrokoński Maciej, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 29, Wrocław 1986.

Przyboś A., Konfederacja gołąbska, Tarnopol 1936.

Staszewski J., Lipski Feliks Aleksander, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 17, Wrocław 1972.

Wierzbicki L.A., O zgodę w Rzeczypospolitej. Zjazd warszawski i sejm pacyfikacyjny 1673 roku, Lublin 2005.

Wierzbicki L.A., Pospolite ruszenie w Polsce w drugiej połowie XVII wieku. Ostatnie wyprawy z lat 1670–1672, Lublin 2011.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2017.44.63-74
Data publikacji: 2018-07-13 12:28:44
Data złożenia artykułu: 2018-07-13 08:57:57


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1365
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 932

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2018 Leszek A. Wierzbicki

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.