Rozważania nad statusem Morlaków z prowincji Trogir w połowie XVI wieku: poddani Imperium Ottomańskiego i dzierżawcy ziemscy Republiki Weneckiej
Streszczenie w języku polskim
W połowie XVI stulecia prowincja Trogir, podobnie jak cała Dalmacja, odczuwała znaczący spadek gospodarczy i demograficzny. Opuszczone ziemie i wsie regionu przygranicza, oddzielające posiadłości Imperium Ottomańskiego i Republiki Weneckiej stały się nowym domem dla półkoczowniczych pasterzy Morlaków. Niektórzy spośród wcześniejszych właścicieli opuszczonych posiadłości wyprowadzili się w czasie konfliktu z Ottomanami do miast na wybrzeżu i zdecydowali się wydzierżawić swoje ziemie Morlakom, którzy przybyli tu spoza granicy. Tak stało się w przypadku wsi Radosich, Triloque i Suchi Dol, wydzierżawionych rodzinom Morlaków, które – w świetle dokumentów państwowych – musiały wywiązać się z obowiązków nałożonych na dalmatyńskich właścicieli. Rodzaje powinności, które miały być świadczone przez Morlaków na rzecz weneckich panów, jak również ottomańskich władców, nie różniły się tak bardzo od zobowiązań wypełnianych przez inne społeczności wołoskie zidentyfikowane w środkowej części Półwyspu Bałkańskiego. Biorąc pod uwagę fakt, że zadaniem wenecko-ottomańskiego regionu pogranicznego było utrzymanie pokoju między nimi na terenie Dalmacji, wenecka decyzja o wydzierżawieniu ziem ottomańskim poddanym jawi się jako rozwiązanie korzystne dla wszystkich zaangażowanych stron: mieszkańców Dalmacji, władz ottomańskich na Bałkanach i półkoczowniczych Morlaków.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Źródła
National Archives of Venice (Archivio di Stato di Venezia):
Bailo a Constantinopoli
Miscellanea materie miste e notabile
Andreis, Paolo di, Storia della Citta di Trau, editor Don Marco Perojević, Split 1908;
Monumenta historiam sibenici et eius districtus illustrantia, tomus III, Instrumenta
cancellariae Fantini de Cha de Pesaro comitis Sibenici, 1441–1443, editor Josip
Kolanovic, Museum Civitatis Sibenici, 1989.
Presbyter Diocleatis, Regnum Slavorum, in: I. G. Schwandtner, “Scriptores rerum
Hungaricanum veteres ac genuine”, III, Vienna 1748.
Opracowania
Dragomir S., Vlahii din nordul peninsulei Balcanice (The Vlachs from the North of
Balkan Peninsula), Bucharest 1959.
Fine Jr. J. V.A., When ethnicity did not matter in Balkans: a study of identity in pre-
nationalist Croatia, Dalmatia, and Slavonia in the medieval and early – modern
periods, Ann Arbor 2006.
Kursar V., Being an Ottoman Vlach: On Vlach identity(ies), Role and Status in
Western Parts of the Ottoman Balkans (15th–18th centuries), “OTAM. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi” 2013, 34.
Juran K., Doseljavanje Morlaka u opustjela sela šibenske Zagore u 16. Stoljeću (The
settlement of the Morlachs in the abbandoned villages from the hinterland of
Šibenik during the 16th century), “Povijesni prilozi” 2014, 46.
Luca Cr., The Vlachs/Morlaks in the hinterlands of Traù (Trogir) and Sebenico
(Šibenik), towns of the Venetian Dalmatia, during the 16th century, in: Miscellanea
Historica et Archologica in Honorem Professoris Ionel Cândea, eds. V. Sîrbu,
Cr. Luca, Brăila 2009.
Pederin, I., Šibenik (Sebenico) nel basso Medioevo fino al 1440, “Archivio storico
italiano” 1991, 149.
Praga G., Storia di Dalmazia, ed. Oglio, Padova 1981.
Roksandić D., The dinaric Vlachs/Morlachs in the Eastern Adriatic from the fourteenth
to the sixteenth centuries: how many identities?, in: Balcani occidental, Adriatico e Venezia fra XIII e XVIII secolo/ Der Westliche Balkan, der Adriarum und Venedig (13. 18 Jahrhundert), Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, eds. G. Ortalli, O. J. Schmitt, Wien 2009.
Sander S. K., Urban Elites in the Venetian Commonwealth. Social and Economic Mobility in Early Modern Dalmatia (Zadar/Zara, 1540 to 1570), 2011, University of Graz, [unpublished PhD dissertation].
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2016.41.95
Data publikacji: 2016-09-29 09:33:15
Data złożenia artykułu: 2016-09-26 10:47:48
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2016 Dana Caciur
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.