Rozważania nad statusem Morlaków z prowincji Trogir w połowie XVI wieku: poddani Imperium Ottomańskiego i dzierżawcy ziemscy Republiki Weneckiej

Dana Caciur

Streszczenie w języku polskim


 

W połowie XVI stulecia prowincja Trogir, podobnie jak cała Dalmacja, odczuwała znaczący spadek gospodarczy i demograficzny. Opuszczone ziemie i wsie regionu przygranicza, oddzielające posiadłości Imperium Ottomańskiego i Republiki Weneckiej stały się nowym domem dla półkoczowniczych pasterzy Morlaków. Niektórzy spośród wcześniejszych właścicieli opuszczonych posiadłości wyprowadzili się w czasie konfliktu z Ottomanami do miast na wybrzeżu i zdecydowali się wydzierżawić swoje ziemie Morlakom, którzy przybyli tu spoza granicy. Tak stało się w przypadku wsi Radosich, Triloque i Suchi Dol, wydzierżawionych rodzinom Morlaków, które – w świetle dokumentów państwowych – musiały wywiązać się z obowiązków nałożonych na dalmatyńskich właścicieli. Rodzaje powinności, które miały być świadczone przez Morlaków na rzecz weneckich panów, jak również ottomańskich władców, nie różniły się tak bardzo od zobowiązań wypełnianych przez inne społeczności wołoskie zidentyfikowane w środkowej części Półwyspu Bałkańskiego. Biorąc pod uwagę fakt, że zadaniem wenecko-ottomańskiego regionu pogranicznego było utrzymanie pokoju między nimi na terenie Dalmacji, wenecka decyzja o wydzierżawieniu ziem ottomańskim poddanym jawi się jako rozwiązanie korzystne dla wszystkich zaangażowanych stron: mieszkańców Dalmacji, władz ottomańskich na Bałkanach i półkoczowniczych Morlaków.



Słowa kluczowe


Dalmacja, Morlacy, administracja wenecka, poddani Imperium Ottomańskiego, dzierżawcy ziemscy, kontrakty publiczne, negocjacje graniczne

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Źródła

National Archives of Venice (Archivio di Stato di Venezia):

Bailo a Constantinopoli

Miscellanea materie miste e notabile

Andreis, Paolo di, Storia della Citta di Trau, editor Don Marco Perojević, Split 1908;

Monumenta historiam sibenici et eius districtus illustrantia, tomus III, Instrumenta

cancellariae Fantini de Cha de Pesaro comitis Sibenici, 1441–1443, editor Josip

Kolanovic, Museum Civitatis Sibenici, 1989.

Presbyter Diocleatis, Regnum Slavorum, in: I. G. Schwandtner, “Scriptores rerum

Hungaricanum veteres ac genuine”, III, Vienna 1748.

Opracowania

Dragomir S., Vlahii din nordul peninsulei Balcanice (The Vlachs from the North of

Balkan Peninsula), Bucharest 1959.

Fine Jr. J. V.A., When ethnicity did not matter in Balkans: a study of identity in pre-

nationalist Croatia, Dalmatia, and Slavonia in the medieval and early – modern

periods, Ann Arbor 2006.

Kursar V., Being an Ottoman Vlach: On Vlach identity(ies), Role and Status in

Western Parts of the Ottoman Balkans (15th–18th centuries), “OTAM. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi” 2013, 34.

Juran K., Doseljavanje Morlaka u opustjela sela šibenske Zagore u 16. Stoljeću (The

settlement of the Morlachs in the abbandoned villages from the hinterland of

Šibenik during the 16th century), “Povijesni prilozi” 2014, 46.

Luca Cr., The Vlachs/Morlaks in the hinterlands of Traù (Trogir) and Sebenico

(Šibenik), towns of the Venetian Dalmatia, during the 16th century, in: Miscellanea

Historica et Archologica in Honorem Professoris Ionel Cândea, eds. V. Sîrbu,

Cr. Luca, Brăila 2009.

Pederin, I., Šibenik (Sebenico) nel basso Medioevo fino al 1440, “Archivio storico

italiano” 1991, 149.

Praga G., Storia di Dalmazia, ed. Oglio, Padova 1981.

Roksandić D., The dinaric Vlachs/Morlachs in the Eastern Adriatic from the fourteenth

to the sixteenth centuries: how many identities?, in: Balcani occidental, Adriatico e Venezia fra XIII e XVIII secolo/ Der Westliche Balkan, der Adriarum und Venedig (13. 18 Jahrhundert), Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, eds. G. Ortalli, O. J. Schmitt, Wien 2009.

Sander S. K., Urban Elites in the Venetian Commonwealth. Social and Economic Mobility in Early Modern Dalmatia (Zadar/Zara, 1540 to 1570), 2011, University of Graz, [unpublished PhD dissertation].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2016.41.95
Data publikacji: 2016-09-29 09:33:15
Data złożenia artykułu: 2016-09-26 10:47:48


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1076
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 646

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2016 Dana Caciur

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.