Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Życie seksualne półdzikich. Seksualność polskich chłopów w oczach zewnętrznych obserwatorów
Streszczenie w języku polskim
Osobliwość seksualności chłopskiej na ziemiach polskich opisywano co najmniej od początku czasów nowożytnych. Początkowo wzbudzała ona zainteresowanie duchowieństwa, które było odpowiedzialne za wpajanie wiernym zasad chrześcijańskich, w tym etyki seksualnej. Inni wnikliwi obserwatorzy, tacy jak szlacheccy poeci (najlepszym przykładem jest Wacław Potocki), również zapisywali swoje spostrzeżenia. Od czasów oświecenia seksualność chłopów stała się przedmiotem zainteresowania reformatorów i przedstawicieli państwa, a wkrótce potem przedmiotem refleksji folklorystów i etnografów, aż do upadku ‘tradycyjnej’ kultury wiejskiej w połowie XX w. Te kilka stuleci obserwacji, opisów i analiz doprowadziło do powstania szeregu typowych modeli wyjaśniających, w których centralną rolę odgrywała zazwyczaj koncepcja natury. Praktycznie wszyscy zewnętrzni obserwatorzy przypisywali specyfikę seksualności chłopskiej ich bliższemu związkowi z naturą, ale różnie oceniali tę bliskość. Co więcej, zarówno ich ocena, jak i to, co byli skłonni lub zdolni zaobserwować, zależało głównie od ich poglądów, postrzegania ludności wiejskiej oraz ich własnej seksualności i przekonań na temat tej sfery życia ludzkiego w ogóle.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Nowakowski M., Kolęda Duchowna Parafianom od Pasterzow dla wygody wszystkich od iednego sprawiona, Kraków 1753.
Polskie ustawy wiejskie XV–XVIII w., eds. S. Kutrzeba, A. Mańkowski, Kraków 1938.
Potocki W., Ogród fraszek, vol. 2, ed. A. Brückner, Lwów 1907.
Rolle J., Materyały do topografii lekarskiej i higieny Podola (Prostytucya), “Przegląd Lekarski” 1869, 38–40.
Châtellier L., The Religion of the Poor. Rural Missions in Europe and the Formation of Modern Catholicism, c.1500–c.1800, Cambridge 1997.
Delaveaux L., Górale beskidowi zachodniego pasma Karpat. Rys etnograficzny zwyczajów i obyczajów włościan okolic Żywca, Kraków 1851.
Flandrin J.-L., Les amours paysannes (XVIe–XIXe siècle), Paris 1975.
Frykman J., Lofgren O., Culture builders: A historical anthropology of middle-class life, New Brunswick 1987.
Ganev R., Milkmaids, Ploughmen, and Sex in Eighteenth-Century Britain, “Journal of the History of Sexuality” 2006, 16, 1.
Glinianowicz K., Czy ruscy chłopi mogą być sexy? O urządzeniu seksualności w Galicji, “Teksty Drugie” 2021, 3.
Hernas C., W kalinowym lesie, vols. 1–2, Warszawa 1965.
Jakimowicz M., „Na ratunek pół-dzikim dzieciom natury”. Problem syfilisu we wsiach huculskich w dziele Włodzimierza Szuchiewicza "Huculszczyzna", in: Obce/swoje II. Miasto i wieś w kulturze Białorusi, Polski, Rosji, Ukrainy, eds. K. Glinianowicz, K. Kotyńska, Kraków 2017.
Janicka-Krzywda U., Normy moralne dotyczące kobiety na polskim Spiszu pod koniec XIX i w XX wieku, “Karpaty” 1978–1979, 15–16.
Kowalska-Lewicka A., Tradycyjne normy obyczajowe w kontaktach młodzieży na Podhalu, “Roczniki Socjologii Wsi” 1971, 11.
Lubicz-Czerwiński I., Sposób szczęśliwego pożycia między żoną i mężem, z przydatkiem wytłumaczonego dziełka z niemieckiego P. B. Knigge „Przez jakie środki mogą żony miłość i szacónek u swoich mężów sobie zabeśpieczeć”, Przemyśl 1817.
Lubicz-Czerwiński I., Okolica za-dniestrska między Stryiem i Łomnicą, Lwów 1811.
Metsvahi M., Description of the peasants’ sexual behavior in August Wilhelm Hupel’s 'Topographical Messages' in the context of the history of the Estonian family, “Journal of Baltic Studies” 2016, 47, 3.
Metsvahi M., Die Ehe und das Verständnis von Ehe in der bäuerlichen Bevölkerung Estlands und Livlands im 18. Jahrhundert, “Nordost-Archiv. Zeitschrift für Regionalgeschichte” 2021, 28.
Outram D., The Body and the French Revolution. Sex, Class, and Political Culture, New Haven–London 1989.
Redfield R., ‘The Peasant’s View of the Good Life’: The Chicago Lecture (1954), in: R. Redfield, F.G. Friedmann, The Ethnographic Moment, ed. D. Rees, New Brunswick–London 2006.
Segalen M., Mari et femme dans la société paysanne, Paris 1980.
Świętek J., Zwyczaje i pojęcia prawne ludu nadrabskiego, “Materiały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne” 1896, 1; 1897, 2.
Szuchiewicz Włodzimierz [Volodymyr Shukhevych], Huculszczyzna, vol. 1, Lwów 1902.
Wężowicz-Ziółkowska D., Miłość ludowa. Wzory miłości w polskiej pieśni ludowej XVIII–XIX w., Wrocław 1991.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2025.60.331-346
Data publikacji: 2025-11-28 08:31:57
Data złożenia artykułu: 2024-08-06 00:50:23
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Tomasz Wiślicz
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.