Nativitas Martini Luther heretici, czyli o horoskopie urodzenia Marcina Lutra w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej

Sylwia Konarska-Zimnicka, Ewa Śnieżyńska-Stolot

Streszczenie w języku polskim


Marcin Luter był wybitną postacią, która wywarła wielki wpływ na XVI-wieczną Europę. Niektórzy uważali go za wybitnego przywódcę religijnego i reformatora, który dostrzegał potrzebę poprawy sytuacji w Kościele katolickim, inni widzieli w nim heretyka, który spowodował rozłam w Kościele. Sam Luter oraz wszystko, co z nim związane, wzbudzało duże zainteresowanie zarówno jemu współczesnych, jak i ludzi żyjących w późniejszych czasach. Astrologia natomiast była tą dziedziną badań, która w średniowieczu i we wczesnej epoce nowożytnej wyjaśniała wszystkie wydarzenia za pomocą oddziaływania ciał niebieskich. Nie dziwi więc, że tak ważna postać, jak Marcin Luter, również stała się obiektem zainteresowania astrologów. W Bibliotece Jagiellońskiej znajduje się nie analizowany wcześniej tekst Nativitas Martini Luther heretici, na który składa się horoskop urodzinowy Lutra, fragment jego do ojca z 1521 r. oraz prognostyk astrologiczny, objaśniający wykres horoskopowy. W artykule zamieszczono dokładną analizę tego horoskopu oraz aneks źródłowy z tekstem źródła.


Słowa kluczowe


Marcin Luter; Michał Falkener z Wrocławia; astrologia w średniowieczu i wczesnej epoce nowożytnej; horoskopy; prognostyki

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Abū Ma‘šar on Historical Astrology: The Book of Religions and Dynasties (On the Great Conjunctions), t. 1, The Arabic Original, tłum. i red. Ch. Burnett, K. Yamamoto, Leiden 2000 (Islamic Philosophy, Theology and Science. Texts and Studies, t. 34).

Abū Ma‘šar on Historical Astrology: The Book of Religions and Dynasties (On the Great Conjunctions), t. 2, The Latin Version, tłum. i red. Ch. Burnett, K. Yamamoto, Leiden 2000 (Islamic Philosophy, Theology and Science. Texts and Studies, t. 35).

Albumasar, Flores astrologie. Kwiatki astrologii, tłum. i oprac. S. Konarska-Zimnicka, B. Wojciechowska, L. Kostuch, P. Piotrowski, Kielce 2020.

Albumasar, The Abbreviation of the Introduction to Astrology Together with the Medieval Latin Translation of Adelard of Bath, tłum. i oprac. Ch. Burnett, K. Yamamoto, M. Yano, Leiden 1996.

Bayerische Staatsbibliothek, 2 Inc. c. a. 2729, Johannes Lichtenberger, Prognosticatio latina, Mainz 1492.

Bayerische Staatsbibliothek, 2 Inc. s. a. 790, Johannes Lichtenberger, Pronosticatio zu theutsch, Heidelberg 1488.

Bayerische Staatsbibliothek, Res/4 Astr., p. 154, Luca Gauricus, Tractatvs Astrologicvs In quo agitur de praeteritis multorum hominum accidentibus per proprias eorum genituras ad unguem examinatis, Venetiis 1552.

Bayerische Staatsbibliothek, Res/4 Ep.astr. 17 b., Hieronymus Cardanus, Libelli dvo. Vnvs, De suplemento Almanach. Alter, de Restitutione temporum & motuum coelestium. Item Geniturae LXVII, insignes casibus & fortuna, cum expositione, Ioannes Petreius, Norimbergae 1543.

Biblioteka Jagiellońska, Inc. vol. 129, Albumasar, De magnis coniunctionibus annorum revolutionibus, ac eorum profectionibus octo continens tractatus, Venetiis 1489.

Bulla Decimi Leonis, contra errores Martini Lutheri, & sequacium, Strasbourg 1520, https://www.smu.edu/Bridwell/SpecialCollectionsandArchives/Exhibitions/Luther/Controversies/AER9103 [dostęp: 9 X 2020].

Catalogus codicum manuscriptorum medii aevi latinorum qui in Bibliotheca Jagellonica Cracoviae asservantur, t. 4, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1988.

Eber P., Calendarium historicum conscriptum, Georg Rhau, Viteberga 1559, https://books.google.pl/books?id=2hPZabHV2MEC&printsec=frontcover&hl=en&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false [dostęp: 10 XI 2020].

Gadbury John, Collectio geniturarum or a Collection of Naivities in CL Genitures, James Cottrel, London 1662, https://books.google.pl/books?id=U25jAAAAcAAJ&pg=PP13&hl=pl&source=gbs_selected_pages&cad=2#v=onepage&q&f=false [dostęp: 5 XI 2020].

Klaudiusz Ptolemeusz, Czworoksiąg (Tetrábiblos), tłum. i przypisy G. Muszyński, wstęp J. Włodarczyk, G. Muszyński, Wrocław 2012 (Biblioteka Antyczna, 44).

Luther M., Auff das Vermeint Keiserlich Edikt. Aussgegangen im M.D.XXX j.iare, nach de[m] Reichstage des M.D.XXX. iars. Glosa, w: D. Martin Luthers Werke. Kritische Gesamtausgabe, Bd. 30, Abt. III, Weimar 1970.

Luther Martin, Dr, Briefe Sendschreiben und Bedenken, I, red. J.K. Seidemann, Berlin 1856.

M. Jana Husi korespondence a dokumenty, red. V. Novotný, Praha 1920.

Markowski M., Astronomica et astrologica Cracoviensia ante annum 1550, Firenze 1990 (Studi e Testi 20).

Rosińska G., Scientific Writings and Astronomical Tables in Cracow. A Census of Manuscript Sources (XIVth–XVIth Centuries), Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1984 (Studia Copernicana, 22).

Asumang A., Was Martin Luther a Charismatic Christian? A Method for Probing a Burning Question, „Conspectus. The Journal South African Theological Seminary” 2017, 24.

Azzolini M., Refining the Astrologer's Art. Astrological Diagrams in Bodleian Ms. Canon. Misc. 24 and Cardano's Libelli quinque, „Journal for the History of Astronomy” 2011, 42.

Barnes R.B., Astrology and Reformation, Oxford 2016.

Bartkowski Z., The Weather on February 1524: An Astrological Deluge, „Weather” 1996, 51, 2.

Barycz H., Falkener Michał, w: Polski słownik biograficzny, t. 6, Kraków 1948.

Barycz H., Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego w epoce humanizmu, Kraków 1935.

Barycz H., Śląsk w polskiej kulturze umysłowej, Katowice 1979.

Bataillon L.J., Edycje łacińskich tekstów średniowiecznych, „Przegląd Tomistyczny” 2000, 8.

Bobory D., An Unusual Biography: Cardano's Horoscope of Petrarch, Ph.D. Diss., Université de Reims, Reims 2005.

Bobory D., An Unusual Biography: Cardano's Horoscope of Petrarch, w: Petrarch and his Readers in the Renaissance, red. K.A.E. Enenkel, J. Papy, Leiden 2006.

Bochenek K., Michał Falkener z Wrocławia – osoba i dzieło, „Sofia. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich” 2005, 5.

Boudet J.-P., Entre science et nigromance astrologie, divination et magie dans l’Occident médiéval (XIIe–XVe siècle), Paris 2006.

Boudet J.-P., Manipuler le ciel: note sur les horoscopes d’Alexandre VI et de Jules II établis par Luca Gaurico, w: La fortuna dei Borgia. Atti del convegno, (Bologna, 29–31 Ottobre 2000), red. O. Capitani, M. Chiabò, M.C. De Matteis, A.M. Oliva, Roma 2005.

Brassinne J., L'argenterie d'Erard de la Marck, prince-évêque de Liège, „Bulletin de l'Institut Archéologique Liégeois” 1906, 36.

Brosseder C., Im Bann der Sterne. Caspar Peucer, Philipp Melanchton und andere Wittenberger Astrologen, Berlin 2004.

Bruyère P., Érard de La Marck, promoteur en 1512 de la procession de la translation de saint Lambert, „Bulletin de la Société royale Le Vieux-Liège” 2012, 16.

Campion N., A History of Western Astrology, t. 1–2, The Medieval and Modern Worlds, London 2009.

Caroti S., Melanchton's Astrology, w: „Astrologi hallucinati”. Stars and the End of the World in Luther’s Time, red. P. Zambelli, Berlin–New York 1986.

Fairon E., Lettres et documents politiques émanant d'Erard de la Marck, prince-évêque de Liège, de 1507 à 1536, „Bulletin de la Commission royale d'Histoire Année” 1936, 100.

Erasmus Reinhold, http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/References/Reinhold.html [dostęp: 16 X 2019].

Fierz M., Girolamo Cardano 1501–1576. Physician, Natural Philosopher, Mathematician, Astrologer, and Interpreter of Dreams, tłum. H. Niman, Boston–Basel–Stuttgart 1983.

Fleming-Mitchell L., The Language of Astrology, London 1981.

Franck J., Lichtenberger Johannes, w: Allgemeine Deutsche Biographie, Bd. 18, Leipzig 1883.

Friedenthal R., Marcin Luter. Jego życie i czasy, tłum. C. Tarnogórski, Warszawa 1991.

Gawlas S., Astrolog przyjacielem historyka? Diariusz Zbigniewa Oleśnickiego w genezie Roczników Jana Długosza, w: Kultura średniowieczna i staropolska. Studia ofiarowane Aleksandrowi Gieysztorowi w pięćdziesięciolecie pracy naukowej, red. D. Gawinowa, S. Gawlas, Warszawa 1991.

Gingerich O., The Role of Erasmus Reinhold and the Prutenic Tables in the Dissemination of the Copernican Theory, w: Colloquia Copernicana II. Études sur l'audience de la théorie héliocentrique, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1973 (Studia Copernicana, 6).

Gingerich O., Westman R.S., The Wittich Connection: Conflict and Priority in Late Sixteenth-Century Cosmology, Philadelphia 1988 (Transactions of the American Philosophical Society Held at Philadelphia for Promoting Useful Knowledge, 78, 7).

Grafton A., Cardano's Cosmos. The World and Works of a Renaissance Astrologer, Cambridge 1991.

Grafton A., Girolamo Cardano and the Tradition of Classical Astrology The Rothschild Lecture, 1995, „Proccedings of the American Philosophical Society” 1998, 142, 3.

Green J., Printing and Prophecy. Prognostication and Media Change 1450–1550, Michigan 2011.

Hajdukiewicz L., Biblioteka Macieja z Miechowa, Wrocław 1960, (Monografie z Dziejów Nauki i Techniki, 16).

Halkin L.-E., Réforme protestante et réforme catholique au diocèse de Liège. Le cardinal de la Marck, prince-évêque de Liège (1505–1538), Liège 1930 (Bibliothèque de la Faculté de philosophie et lettres de l'Université de Liège, fasc. 43).

Harsin P., Les premières manifestations de la réforme luthérienne dans le diocèse de Liège, „Bulletin de la Classe des Beaux-Arts. Académie Royale des Sciences, des Lettres et des Beaux Arts de Belgique” 1962, 5, 48.

Hayton D., Expertise ex Stellis: Comets, Horoscopes, and Politics in Renaissance Hungary, „Osiris” 2010, 25.

Hayton D., The Crown and the Cosmos. Astrology and the Politics of Maximilian I, Pittsburgh 2015.

Hendrix S.H., Martin Luther. Visionary Reformer, New Haeven–London 2015.

Hennen G., Le testament d’Erard de la Marck, prince-évéque de Liége, cardinal, archevéque de Valence, 18 janviers 1535, „Bulletin de la Commission royale d'histoire. Académie royale de Belgique” 1942, 107.

Hessler J.W., A Renaissance Globemaker's Toolbox: Johannes Schöner and the Revolution of Modern Science, 1475–1550, Washington–London 2013.

Holst N., Mundus, Mirabilia, Mentalität: Weltbild und Quellen des Kartographen Johannes Schöner: eine Spurensuch, Frankfurt 1999.

Hoppmann J.G.H., The Lichtenberger Prophecy and Melanchthon’s Horoskope for Luther, „Culture and Cosmos. A Journal of the History of Astrology and Cultural Astronomy” 1997, 1, 1.

Hübner W., Grade und Gradbezirke der Tierkreiszeichen, Stuttgart–Leipzig 1995.

Instrukcja wydawnicza dla średniowiecznych źródeł historycznych, Kraków 1925.

Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI do połowy XIX wieku, red. K. Lepszy, Wrocław 1953.

Jurkowlaniec G., Ptaki reformatorów, w: Ingenium et labor. Studia ofiarowane Profesorowi Antoniemu Ziembie z okazji 60. urodzin, red. P. Borusowski, A. Rosales Rodríguez, Z. Sarnecka, J. Sikorska, A. Sulikowska-Bełczowska, Warszawa 2020.

Kalivoda J., Smrčka J., Zilynská B., Schwan, Gans und Kirche. Martin Luther und Jan Hus im geistlichen Vermächtnis Europas. Labuť, husa a církev: Martin Luther a Jan Hus v duchovním odkazu Evropy/Swan, Goose and the Church: Martin Luther and Jan Hus in spiritual legacy of Europe, tłum. L. Rösch, E. Vybíralová, Tábor 2017.

Kawerau G., Geburtstag und Geburtsjahr Luthers, „Neue Kirchliche Zeitschrift” 1900, 11.

Kennedy E. S., Pingree D., The Astrological History of Māshā'allāh, Cambridge 1971.

Kerner J., Luthers Geburtsjahr 1484?, „Ebernburg-Hefte” 1993, 27.

Kieckhefer R., Forbidden Rittes A Necromancer’s Manual of the Fifteenth Century, Stroud 1997.

Kieckhefer R., Magic in the Middle Ages, Cambridge 1992.

Knappich W., Geschichte der Astrologie, Frankfurt am Mein 1967.

Konarska-Zimnicka S., „Wenus panią roku, Mars towarzyszem…”. Astrologia w Krakowie XV i początku XVI wieku, Kielce 2018.

Konarska-Zimnicka S., Horoscopes Prepared by Master Astrologers from Krakow at the Turn of the 15th and 16th Century (According to the BJ 3225 and 3227 Manuscripts), „Theatrum Historiae” 2016, 18.

Konarska-Zimnicka S., Michał Falkener z Wrocławia – życie i twórczość, w: Michał Falkener z Wrocławia, Introductorium astronomie, czyli kompendium wiedzy astrologicznej, tłum., red. S. Konarska-Zimnicka, red. P. Piotrowski, Warszawa 2014 (Biblioteka Polskiego Towarzystwa Astrologicznego, 6).

Konarska-Zimnicka S., Rola źródeł astrologicznych późnego średniowiecza w poznaniu historycznym. Horoskop urodzeniowy Krzysztofa Szydłowieckiego, „Z Dziejów Regionu i Miasta. Rocznik Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Skarżysku-Kamiennej” 2016, 7.

Konarska-Zimnicka S., Piotrowski P., Albumasar i jego „Ysagog minor”, Kielce 2020.

Kraus A., Husítství v literatuře, zejména nĕmecké I, Praha 1917.

Kroker E., Nativitaten und Konstellationen aus der Reformationszeit, „Schriften des Vereins für die Geschichte Leipzig” 1900, 6.

Kürbis B., O założeniach i metodzie edycji krytycznych i literackich, w: B. Kürbis, Cztery eseje o źródłoznawstwie, wybór R. Witkowski, Poznań 2007.

Kurze D., Astrology and Prophecy in the fifteenth and sixteenth Centuries: Johannes Lichtenberger, w: „Astrologi hallucinati”. Stars and the End of the World in Luther’s Time, red. P. Zambelli, Berlin–New York 1986.

Kurze D., Johannes Lichtenberger (+1503). Eine Studie zur Geschichte der Prophetie und Astrologie, Lübeck–Hamburg 1960 (Historische Studien, 379).

Kurze D., Johannes Lichtenberger. Leben und Werk eines spätmittelalterlichen Propheten und Astrologen, „Archiv für Kulturgeschichte” 1956, 38.

Kurze D., Prophecy and history. Lichtenberger's forecasts of events to come (from the Fifteenth to the Twentieth Century), their reception and diffusion, „Journal of the Warburg and Courtauld Institutes” 1958, 21.

Liebers A., Johannes Carion Arbeiten zur Horoskopie im Vergleich zum heutigen Stand der Astrologie, w: Himmelszeichen und Erdenwege: Johannes Carion (1499–1537) und Sebastian Hornmold (1500–1581) in ihren Zeit, red. E. Osterloh, Ubstadt–Weiher 1999.

Lotito M.A., The Reformation of Historical Thought, Leiden–Boston 2019.

Markowski M., Burydanizm w Polsce w okresie przedkopernikańskim, Wrocław 1971 (Studia Copernicana, 2).

Mentgen G., Astrologie und Öffentlichkeit im Mittelalter, Stuttgart 2005 (Monographien zur Geschichte des Mittelalters, 53).

Meyer C., Der Aberglaube des Mittelalters und der nächstfolgenden Jahrhunderte, Basel 1884.

Niccoli O., Prophecy and People in Renaissance Italy, tłum. L.G. Cochrane, Princeton–New Jersey 1990.

Noack L., Splett J., Bio-Bibliographien. Brandenburgische Gelehrte der Frühen Neuzeit. Berlin–Cölln 1640–1688, Berlin 1997.

North J.D., Horoscopes and History, London 1986 (Warburg Institute Surveys and Texts, 13).

Oberman H.A., Marcin Luter. Człowiek między Bogiem a diabłem, tłum. E. Adamiak, Gdańsk 1996.

Ocker Ch., Luther, Conflict and Christendom. Reformation Europe and Christianity in the West, Cambridge 2018.

Palacz R., Michał Falkener z Wrocławia. Stan badań, „Materiały i Studia Zakładu Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej” 1966, 6, 4.

Petrella G., La Pronosticatio di Johannes Lichtenberger. Un testo profetico nell’Italia del Rinascimento con edizione anastatica di Johannes Lichtenberger, Pronosticatione in vulgare, Milano, Giovanni Antonio di Farre, 18 luglio 1500. Presentazione di Ottavia Niccoli, Udine 2010.

Piekosiński F., Średniowieczne znaki wodne zebrane i przechowywane w Archiwach i Bibliotekach, głównie krakowskich, wiek XIV, Kraków 1893.

Piekosiński F., Wybór znaków wodnych z XV stulecia, z. 1, Kraków 1896.

Piekosiński F., Znaki wodne w rękopisach polskich wieków średnich, „Wiadomości numizmatyczno-archeologiczne” 1892, 4, 1–2.

Plantiko R., Die Horoskope Luthers und Melanchthons in der Deutung durch Lucas Gauricus, w: Melanchthons Astrologie der Weg der Sternenwissenschaft zur Zeit von Humanismus und Reformation. Katalog zur Ausstellung vom 15. September bis 15. Dezember 1997 im Reformationsgeschichtlichen Museum Lutherhalle Wittenberg, red. J.G.H. Hoppmann, Wittenberg 1997.

Pomian K., Astrology as a Naturalistic Theology of History, w: „Astrologi hallucinati”. Stars and the End of the World in Luther’s Time, red. P. Zambelli, Berlin–New York 1986.

Resigner R., Historische Horoskopie. Das iudicium magnum des Johannes Carion für Albrecht Dürers Patenkind, Wiesbaden 1997.

Rosińska G., Instrumenty astrologiczne na Uniwersytecie krakowskim w XV wieku, Wrocław 1974 (Studia Copernicana, 11).

Rosińska G., Mikołaj Kopernik i tradycje Krakowskiej Szkoły Astronomicznej – Znajomość traktatów o instrumentach astronomicznych w Krakowie w XV w., „Studia Warmińskie” 1972, 9.

Schmitt A., Text und Bild in der prophetischen Literatur des 15. Jahrhunderts. Zu einer Praktik Johannes Lichtenbergers aus dem Jahre 1501, w: Von der Wirkung des Buches. Festgabe für Horst Kunze zum 80. Geburtstag. Gewidmet von Schülernund Freunden, red. F. Krause, Berlin 1990.

Scribner R.W., Popular Culture and Popular Movements in Reformation Germany, London–Ronceverte 1987.

Serina R.J., The Excommunication of Martin Luther: Exsurge Domine (1520) and Decet Romanum Pontificem (1521), „Lutheran Quarterly” 2020, 34, 2.

Sirasi N.G., The Clock and the Mirror: Girolamo Cardano and Renaissance Medicine, Princeton 1997.

Sondel J., Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012.

Staats R., Luther Geburstjahr 1484 und das Geburstjahr der evangelischen Kirche 1519: Umstrittene Daten Nach Der Wiederentdeckung Des Brettener Blattes Mit Luthers Lebenslauf, „Bibliothek und Wissenschaft” 1984, 18.

Staats R., Noch Einmal – Luthers Geburtsjahr 1484, „Ebernburg-Hefte” 1994, 28.

Stuckrad K. von, Geschichte der Astrologie: von den Anfängen bis zur Gegenwart, München 2003.

Stupperich R., Melanchthon: The Enigma of the Reformation, tłum. R. H. Fischer, Cambridge 1965.

Swieżawski S., Materiały do studiów nad Janem z Głogowa (†1507), „Studia Mediewistyczne” 1961, 2.

Szczegóła H., Jan Głogowczyk, Katowice 1967.

Szczegóła H., Jan z Głogowa „ozdoba Uniwersytetu Krakowskiego”. Z Badań nad Przeszłością Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra 1968.

Szelińska W., Biblioteki profesorów Uniwersytetu Krakowskiego w XV i początkach XVI wieku, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1966.

Śnieżyńska-Stolot E., „Zamek piękny na wzgórzu…”. Horoskopy – zapomniane źródło historyczne, Kraków 2015.

Śnieżyńska-Stolot E., Almanach pro reverendissimo domino cardinali Fryderyka Jagiellończyka – historyczne źródło warsztatu astrologa, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 2013, 63, 1–2.

Śnieżyńska-Stolot E., Wieszczba astrologiczna przy narodzeniu Jakuba Sobieskiego, Kraków 2017.

Tandecki J., Kopiński K., Edytorstwo źródeł historycznych, Warszawa 2014.

Thorndike L., A History of Magic and Experimental Science, t. 4, New York 1934.

Usowicz A., Traktaty Jana z Głogowa jako wyraz kultury średniowiecznej, „Nasza Przeszłość” 1948, 4.

Volkmar J., Legenden um Martin Luther, Berlin 1992.

Warburg A., Heidnisch-antike Weissagung in Wort und Bild zu Luthers Zeiten, Heidelberg 1920.

Warburg A., Narodziny Wenus i inne szkice renesansowe, tłum., wstęp R. Kasperowicz, red. K. Mazzucco, Gdańsk 2010.

Warburg A., Pagan-Atique Prophecy in Words and Images in the Age of Luther (1920), w: A. Warburg, The Renewal of Pagan Antiquity: Contributions to the Cultural History of the European Renaissance, wstęp K.W. Forster, tłum. D. Britt, Los Angeles 1999.

Westman R.S., The Copernican Question. Prognostication, Skepticism, and Celestial Order, Berkeley–Los Angeles–London 2011.

Wisłocki W., Katalog rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, cz. 1, Rękopisy 1–1875, Kraków 1877–1881.

Wolff A., Projekt instrukcji wydawniczej dla pisanych źródeł historycznych do połowy XVI wieku, „Studia Źródłoznawcze” 1957, 1.

Zambelli P., Da Giulio II a Paolo III. Como l’astrologo provocatore Luca Gaurico divenne vescovo, w: La città dei segreti. Magia, astrologia e cultura esoterica a Roma (XV–XVIII), red. F. Troncarelli, Milano 1985.

Zambelli P., Introduction: Astrologers' Theory of History, w: „Astrologi hallucinati”. Stars and the End of the World in Luther’s Time, red. P. Zambelli, Berlin–New York 1986.

Zambelli P., Many Ends for the World. Luca Gaurico Instigator of the Debate in Italy and in Germany, w: „Astrologi hallucinati”. Stars and the End of the World in Luther’s Time, red. P. Zambelli, Berlin–New York 1986.

Zinner E., Verzeichnis der astronomischen Handschriften des deutschen Kulturgebietes, München 1925.

Zonn W., Astronomia z perspektywy czasu, Warszawa 1974.

Zwiercan M., Jan z Głogowa, w: Krakowski krąg Mikołaja Kopernika, red. J. Gierowski, Kraków 1973 (Copernicana Cracoviensia, 3).

Zwiercan M., Jan z Głogowa, w: Polski słownik biograficzny, t. 10, Wrocław 1962–1964.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2022.54.95-121
Data publikacji: 2022-12-14 08:36:33
Data złożenia artykułu: 2021-04-28 18:22:35


Statystyki


Widoczność abstraktów - 693
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 242

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2022 Sylwia Kamilla Konarska-Zimnicka, Ewa Śnieżyńska-Stolot

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.