Wiec jako ważny element życia społeczności wiejskiej w okresie międzywojennym na podstawie działalności posła Jana Pieniążka

Seweryn Pieniążek

Streszczenie w języku polskim


Artykuł jest próbą ukazania wieców jako istotnego elementu życia społeczności wiejskiej poprzez pryzmat działalności posła i działacza ludowego Jana Pieniążka w okresie międzywojennym, czyli w latach 1918–1939. Wiec w tym okresie był najbardziej skuteczną formą dotarcia ze swoim przekazem do mieszkańców wsi, wyraźnie wygrywając z prasą (analfabetyzm, brak dostępu do materiałów drukowanych, niechęć do czytania, po 1926 r. ograniczenia wynikające z coraz bardziej represyjnej cenzury). Wiece stawały się jednym z głównych środków wymiany informacji, prezentacji własnych osiągnięć lub dyskredytacji oponentów. Dlatego często były także miejscem „walki politycznej”, niekiedy przybierającej dość brutalne formy (tzw. rozbijanie wieców). Były jednak jednocześnie także realnym miejscem ważnych dyskusji na przeróżne tematy, stając się przejawem swoistej lokalnej demokracji (przykładem jest wiec-referendum w 1933 r., w którym mieszkańcy wsi Mokra Strona decydowali o przyłączeniu do miasta Przeworska). W artykule szczegółowo opisano kwestie związane z organizacją wiecu i jego przebiegiem. Analizowano rolę i znaczenie prezydium wiecu oraz uchwały przyjmowane podczas wieców. Przedstawiono również tematy poruszane na tych spotkaniach. Wreszcie poruszono kwestie frekwencji oraz emocje wywoływane przez przemówienia podczas wiecu.


Słowa kluczowe


wiec; Pieniążek; ruch ludowy; Witos; PSL „Piast”; okres międzywojenny

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Dzienniczek Basi Rosenberg 1938–1939, introduction and prep. J. Kluczyńska, transl. R.M. Reichbeg, Przeworsk 1997.

Dziennik praw Państwa, in: Przekłady Ustaw, Rozporządzeń i Obwieszczeń z Dziennika Praw Państwa dla Królestwa Galicyi i Lodomeryi, tudzież Wielkiego Księstwa Krakowskiego. Rocznik 1867, Lwów 1867.

Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1922, 1932.

Klub parlamentarny PSL Piast 1926–1931. Protokoły posiedzeń, ed. J. R. Szaflik, Warszawa 1969.

Domka J., Nowosielce w legendzie i historii, w literaturze i wspomnieniach, Przeworsk 2008.

Fołta W., Ruch ludowy w Przeworskiem, Warszawa 1975.

Ignas K., Ludowe stroje przeworskie – przeszłość i przyszłość, Przeworsk 2017.

Kwiecień S., Wolność zgromadzeń w świetle ustawodawstwa II RP, “Rocznik Nauk Prawnych” 2013, 23, 1.

Łepkowski T., Słownik historii Polski, Warszawa 1973.

Malinowski L., Dramaty ludzi władzy II Rzeczypospolitej, Łomża 2001.

Paczkowski A., Prasa polityczna ruchu ludowego (1918–1939), Warszawa 1970.

Pieniążek S., Jan Pieniążek (1881–1963) działacz ludowy i poseł, Rzeszów 2010.

Pieniążek S., Społeczna aktywność posła Jana Pieniążka (1881–1963), w: Warmińsko–Mazurskie studia z historii najnowszej, vol. 3, ed. K.A. Kierski, Olsztyn 2020.

Półćwiartek D., Strajk chłopski w województwie lwowskim w 1937 r., in: Wielki Strajk Chłopski 1937 r. uwarunkowania i konsekwencje, ed. W. Wierzbieniec, Rzeszów 2008.

Rzepeccy T. i K., Sejm 1928–1933, Poznań 1928.

Słownik biograficzny działaczy ludowych, author of entry J. Abramczyk, ed. J. Dancyngier, Warszawa 1989.

Zakrzewski A., Wincenty Witos, Warszawa 1978.

Zaporowski Z., Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Działalność posłów, parlamentarne koncepcie Józefa Piłsudskiego, mniejszości narodowe, Lublin 1992.

http://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/zbiory/9913 [access: 4.04.2024].

https://www.podkarpackahistoria.pl/artykul/619,29-06-1936-wielki-wiec-chlopski-w-nowosielcach-film#google_vignette [access: 25.06.2024].

https://www.podkarpackahistoria.pl/artykul/135,15-08-1937-rozpoczal-sie-wielki-strajk-chlopski [access: 1.07.2024].

https://www.polskieradio.pl/39/156/artykul/2399329,walka-z-analfabetyzmem-w-ii-rzeczpospolitej-infografika [access: 19.06.2024].

https://sjp.pwn.pl/szukaj/wiec.html [access: 28.06.2024].

https://web.archive.org/web/20150626172228/http://www.nowamalopolska.pl/newsysn/formatka.php?idwyb=288 [access: 9.07.2024].

https://www.youtube.com/watch?v=SSj7L6SYA1w&t=3s [access: 25.06.2024].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2025.60.739-765
Data publikacji: 2025-11-28 08:32:36
Data złożenia artykułu: 2024-07-29 14:19:51


Statystyki


Widoczność abstraktów - 0
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2025 Seweryn Pieniążek

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.