Seminaria nauczycielskie na terenie Królestwa Polskiego w rosyjskiej polityce oświatowej po powstaniu styczniowym

Dariusz Szewczuk

Streszczenie w języku polskim


Działalność rządowych seminariów nauczycielskich na terenie Królestwa Polskiego w latach 1866–1915 służyła przygotowaniu kandydatów do pracy pedagogicznej w szkołach elementarnych. Przyjęty w seminariach model kształcenia i wychowania przyszłych nauczycieli miał zagwarantować realizację polityki rusyfikacyjnej w oświacie elementarnej. Wychowankowie seminarium zdobywali w nich nie tylko przydatną wiedzę pedagogiczną, ale również zostali poddani intensywnym zabiegom o charakterze wychowawczym, mającym z nich uczynić nauczycieli wiernie wykonujących polecenia zwierzchników. Postawione przez władze rosyjskie zadania przekładały się na sposób organizacji pracy dydaktyczno-wychowawczej prowadzonej w seminariach nauczycielskich i wymagały odpowiedniego doboru kadry pedagogicznej odpowiedzialnej za kształcenie wychowanków.


Słowa kluczowe


Królestwo Polskie; seminaria nauczycielskie; szkoły elementarne; rusyfikacja

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Dziennik Praw Królestwa Polskiego, t. 62, 1864.

Dziennik Praw Królestwa Polskiego, t. 64, 1866.

Dziennik Praw Królestwa Polskiego, t. 67, 1867.

Elwertowski K., Szkoła i życie, Warszawa 1962.

Malanowski B., Wspomnienia wiejskiego pedagoga, Warszawa 1930.

Nauczyciele ludowi w Królestwie, „Przegląd Wszechpolski” 1900, 6, 10.

Obzor Plotskoy gubernii za 1875 god, Plotsk 1876 [Обзор Плоцкой губернии за 1875 год, Плоцк 1876].

Obzor Plotskoy gubernii za 1884 god, Plotsk 1885 [Обзор Плоцкой губернии за 1884 год, Плоцк 1885].

Obzor Plotskoy gubernii za 1885 god, Plotsk 1886 [Обзор Плоцкой губернии за 1885 год, Плоцк 1886].

Obzor Plotskoy gubernii za 1887 god, Plotsk 1888 [Обзор Плоцкой губернии за 1887 год, Плоцк 1888].

Obzor Plotskoy gubernii za 1895 god, Plotsk 1896 [Обзор Плоцкой губернии за 1895 год, Плоцк 1896].

Obzor Plotskoy gubernii za 1896 god, Plotsk 1897 [Обзор Плоцкой губернии за 1896 год, Плоцк 1897].

Obzor Plotskoy gubernii za 1900 god, Plotsk 1901 [Обзор Плоцкой губернии за 1900 год, Плоцк 1901].

Spisok lits, sluzhashchikh po vedomstvu Ministerstva narodnogo prosveshcheniya na 1915 god, Petrograd 1915 [Список лиц, служащих по ведомству Министерства народного просвещения на 1915 год, Петроград 1915].

Tsirkulyar po Varshavskomu uchebnomu okrugu [Циркуляр по Варшавскому учебному округу], 1871, nr 6; 1872, nr 4; 1873, nr 1; 1877, nr. 4; 1880, nr 9; 1882, nr 3; 1883, nr 2; 1886, nr 2; 1887, nr 5; 1888, nr 10; 1889 nr 3, 10; 1890, nr 3, 9; 1891, nr 4; 1892, nr 11; 1893, nr 8/9; 1894, nr 4, 11; 1895 nr 7/8, 12; 1896, nr 2; 1897, nr 5, 12; 1898, nr 4, 10; 1899, nr 8, 1900, nr 5; 1901, nr 6/7.

Walka caratu ze szkołą polską w Królestwie Polskim w latach 1831–1870. Materiały źródłowe, oprac. K. Poznański, Warszawa 1993.

Wspomnienia. Bronisław Chróścicki, w: W służbie wsi i kraju, red. B. Gass et al., Warszawa 1966.

Wspomnienia. Jan Cudny, w: W służbie wsi i kraju, red. B. Gass et al., Warszawa 1966.

Zhurnal Ministerstva narodnogo prosveshcheniya, 1875, Chast’ CLXXXII [Журнал Министерства народного просвещения, 1875, Часть CLXXXII].

Artymiak A., Dzieje seminarium nauczycielskiego w Jędrzejowie, „Sprawozdania Polskiej Akademii Umiejętności” 1951, 52, 5.

Brodowska H., Ruch chłopski po uwłaszczeniu w Królestwie Polskim 1864–1904, Warszawa 1967.

Gass B., Oświata ludowa na wsi mazowieckiej w organizacji rządowej, w: W służbie wsi i kraju, red. B. Gass et al., Warszawa 1966.

Gugulski E., Dzieje seminarium nauczycielskiego do I wojny światowej, w: Stulecie Zakładu Kształcenia Nauczycieli w Jędrzejowie 1872–1982, Jędrzejów 1972.

Jagodziński S., Działalność seminarium nauczycielskiego w Siennicy w latach 1867–1905, w: W służbie wsi i kraju, red. B. Gass et al., Warszawa 1966.

Jagodziński S., Rewolucyjne lata 1905–1906, w: W służbie wsi i kraju, red. B. Gass et al., Warszawa 1966.

Jagodziński S., Po 1906 roku, w: W służbie wsi i kraju, red. B. Gass et al., Warszawa 1966.

Kucha R., Oświata elementarna w Królestwie Polskim w latach 1864–1914, Lublin 1982.

Kucha R., Z dziejów seminariów nauczycielskich w Królestwie Polskim, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Paedagogica et Psychologica”1989, 22.

Kucha R., Ziółkowska M., Z dziejów szkół średnich w Chełmie 1864–1915, „Rocznik Chełmski” 1995, 1.

Kudirka J., Veiverių mokytojų seminarija (1866–1918), Vilnius 1970.

Manteuffel T., Centralne władze oświatowe na terenie b. Królestwa Kongresowego (1807–1915), Warszawa 1929.

Nowicki Z., Kartki z dziejów ruchu nauczycielskiego w Polsce, Warszawa 1937.

Podgórska E., Szkolnictwo elementarne w Łodzi w latach 1808–1914, Łódź 1966.

Poznański K., Reforma szkolna w Królestwie Polskim w 1862 r., Wrocław–Warszawa–Kraków 1968.

Poznański K., Opinia publiczna Królestwa Polskiego wobec sprawy oświaty ludu w 1861 roku, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 1964, 7.

Sempołowska S., Reforma szkolna 1862 roku, w: Pisma pedagogiczne i oświatowe, Warszawa 1962.

Sokół A., Z dziejów seminarium nauczycielskiego w Jędrzejowie w latach 1872–1936, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1974, 17.

Staszyński E., Polityka oświatowa caratu w Królestwie Polskim. Od powstania styczniowego do I wojny światowej, Warszawa 1968.

Szewczuk D., Chełmska Dyrekcja Naukowa, Lublin 2012.

Szewczuk D., Seminaria nauczycielskie w Królestwie Polskim (1866–1915), Lublin 2015.

Wakar W., Oświata publiczna w Królestwie Polskim 1905–1915, Warszawa 1915.

Wieczorek E., Seminarium nauczycielskie w Wymyślinie (1867–1914), „Rocznik Mazowiecki” 2003, 15.

Wroczyński R., Kursy pedagogiczne i seminarium nauczycielskie w Siennicy (1867–1936), „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1981, 24.

Wroczyński R., Myśl pedagogiczna i programy oświatowe w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku, Warszawa 1963.

Zarębski J., Solarski B., Szkoła powiatowa w Łęczycy, „Notatki Płockie” 1994, 39.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2023.56.301-325
Data publikacji: 2023-12-21 13:04:12
Data złożenia artykułu: 2023-03-31 14:02:40


Statystyki


Widoczność abstraktów - 533
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 205

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Dariusz Szewczuk

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.